Celownik (der Dativ) to trzeci przypadek w języku niemieckim. Jest to stosunkowo trudny do opanowania rodzajnik, biorąc pod uwagę to, że zmieniają się w nim rodzajniki wszystkich rodzajów.
Przypomnijmy odmianę rodzajników w Dativie:
| rodzaj męski | rodzaj żeński | rodzaj nijaki | liczba mnoga | |
| Dativ komu? czemu? wem? |
dem einem keinem |
der einer keiner |
dem einem keinem |
den + n – + n keinen + n |
Budowa i użycie celownika
Aby łatwiej zobrazować budowę zdań w celowniku, posłużmy się przykładem:
Michael gibt dem Mann Geld.
Michael daje mężczyźnie pieniądze.
Michael jest tutaj podmiotem i występuje w mianowniku.
Gibt to odmieniony czasownik geben, czyli dawać. Podobnie jak w języku polskim poprzedza on dopełnienie (komu? mi).
dem Mann jest tu dopełnieniem. Gdyby ta część była podmiotem, brzmiałaby ona der Mann i była w mianowniku, jednak jako dopełnienie używa ona celownika, dlatego konieczne tutaj jest użycie odmienionego rodzajnika dem.
Geld jako dopełnienie odpowiadające na pytanie kogo? co? zapisane jest w bierniku (Akkusativ).
W Dativie wszystkie rodzajniki ulegają odmianie. Ich odmianę zapisano w tabeli powyżej.
Paul gibt einer Frau das Buch.
Ralph daje kobiecie książkę.
Warto zwrócić uwagę, że w tym przykładzie das Buch nie zostało odmienione według powyższej tabeli. Jest tak dlatego, że nie odpowiada ono na pytanie wem? (komu), a was? (co?). Podlega ono więc odmianie według zasad biernika, nie celownika.
Pytania w celowniku
Pytania tworzone są przez inwersję lub z pomocą zaimka wem? (komu? czemu?).
| Wem nehmen Sie dieses Paket? | Komu niesie Pan tę paczkę? |
| Wem werden wir das Geld geben? | Komu oddamy pieniądze? |
| Gibst du das Geld dem Kind? | Dajesz pieniądze temu dziecku? |
| Wem gehört der Hund? | Do kogo należy ten pies? |
Oto kilka innych przykładów zdań z użyciem Dativ:
| Der Hund folgte dem Kind nach Hause. | Pies podążał za dzieckiem do domu. |
| Hilfst du mir mit der Hausaufgabe? | Pomożesz mi z pracą domową? |
| Das Geld reicht uns nicht. | Te pieniądze nam nie wystarczą. |
| Kannst du meinem Freund helfen? | Czy możesz pomóc mojemu przyjacielowi? |
| Thomas wirft dem Junge den Ball zu. | Thomas rzuca dziewczynce piłkę. |
| Die Frau gibt dem Mann einen Kuss. | Kobieta daje mężczyźnie całusa. |
To już wszystko co musisz wiedzieć o celowniku w języku niemieckim. Jeśli artykuł okazał się przydatny, kliknij przycisk „Lubię to” 🙂
