Czas teraźniejszy Präsens

Czas teraźniejszy jest najprostszym i najczęściej używanym w języku niemieckim czasem. Jego uniwersalność, prostota i znaczenie w gramatyce tego języka sprawiają, że jest on zazwyczaj przyswajany jako pierwszy. Aby zrozumieć, jak istotnym elementem jest ten czas, wystarczy spojrzeć na szereg jego zastosowań.

Zastosowanie czasu Präsens

Czasu Präsens używa się:

Do wyrażania zdarzeń lub czynności odbywających się w danym momencie.

• Sie laufen. Oni biegają.
• Ich spiele Computer. Gram na komputerze.
• Er liest die Zeitung. On czyta gazetę.

Do wyrażania czynności rozpoczętych w przeszłości i trwających nadal.

• Es regnet seit drei Uhren konstant. Pada stale od trzech godzin.
• Ich schreibe dieses Artikel seit eine halbe Stunde. Piszę ten artykuł od pół godziny.

Do wyrażania zdarzeń, które mają zdarzyć się w najbliższej przyszłości.

• Heute kochen wir die Suppe. Dzisiaj będziemy gotować zupę.
• Ich fahre gleich nach Deutschland. Zaraz jadę do Niemiec.

Do wyrażania czynności powtarzających się.

• Ich jogge jeden Montag. Biegam co poniedziałek.
• Sie diskutieren immer beim Lunch. Oni zawsze dyskusują przy lunchu.

Do redagowania odbiorcy wydarzeń z przeszłości lub z naciskiem na wzbudzenie emocji.

• …dann komme ich in der Kirche und schreie „Sie muss niemals heiraten!” …a wtedy ja wchodzę do kościoła i krzyczę „Oni nie mogą się ożenić!”
• Der Regierung nimmt Bestechungsgelder. Rząd przyjmuje łapówki.

Mówiąc o zjawiskach uważanych za pewne, np. prawach naukowych czy przysłowiach.

• Die Wasser gefriert bei 0 Grad Celcius. Woda zamarza przy 0 stopniach Celcjusza.
• Absicht ist die Seele der Tat. Cel uświęca środki.

Konstrucja zdań w czasie teraźniejszym

Teraz, kiedy już wiemy, kiedy używać czasu Präsens, warto dowiedzieć się, jak tworzyć z nim zdania.

Czasy w języku niemieckim nie zakładają sztywnej kolejności części zdań, jednak w zdaniu twierdzącym czasownik musi znajdować się na drugim miejscu.

Ich (podmiot) gehe (orzeczenie) heute zur Schule.

Heute gehe (orzeczenie) ich (podmiot) zur Schule.

Jak widać, sens zdania pozostał niezmieniony pomimo zamiany miejsc – w obu przypadkach zdanie oznacza „Idę dziś do szkoły”. Elastyczna konstrukcja pozwala nam jednak na stawianie nacisku na różne aspekty, np. na podmiot (zdanie 1.) lub datę istotnego w zdaniu wydarzenia (zdanie 2.).

Odmiana czasownika w czasie teraźniejszym

Większość czasowników w czasie teraźniejszym odmieniana jest poprzez odrzucenie końcówki bezokolicznika (-en) i dodanie do niego odpowiedniej końcówki.

Czasowniki modalne

W 1. i 3. formie liczby pojedynczej czasowniki modalne mają taką samą formę. Czasowniki modalne to: wollen, können, müssen, dürfen, sollen, mögen. Gramatyka stojąca za tymi czasownikami jest jednak tak obszerna, że omówione dokładniej zostaną w innym artykule.

Czasowniki posiłkowe

W języku niemieckim występują trzy czasowniki posiłkowe: sein, haben i werden.

Wyjątki

W związku z wieloma różnymi dialektami, które przez wieki tworzyły język niemiecki, istnieje wiele czasowników, których nie da przyporządkować się do żadnej z tych reguł. Niektóre z nich da się uporządkować według ich własnych praw, niektóre jednak są niemożliwe do ułożenia i muszą być zapamiętane.

Wyjątki:

•  Gdy temat czasownika jest zakończony na „-t” , „-d”, „-tm”, „chn”, „-gn”, wówczas dodajemy do niego samogłoskę „-e”:

• Gdy w bezokoliczniku występuje końcówka „-eln” lub „-ern”, wtedy w 1. osobie l. poj. opuszczamy „-e”:

• Gdy temat czasownika zakończony jest na spółgłoski tzw. „syczącą”, czyli na „-s”, „-z”, „-tz” ,”-ss”, „-ß”,”-x”, wtedy 2. osoba l. poj. ma taką samą formę, jak 3. osoba l. poj.:

• Samogłoska „a” niektórych czasowników ulega przegłosowi, tzn. zmienia się na „ä”. Dotyczy to jedynie 2. i 3. osoby l. poj.

• Samogłoska rdzenna „e” ulega wymianie na „i” w 2. i 3. osobie l. poj.:

To już wszystko co musisz wiedzieć o niemieckim czasie Präsens. Jeśli artykuł ten okazał się przydatny, kliknij przycisk „Lubię to!” 🙂

Zobacz także:

Czas zaprzeszły Plusquamperfekt Przeczenie w języku niemieckim Przypadki niemieckie – Nominativ (mianownik) Przypadki niemieckie – Akkusativ (biernik)