Okresy warunkowe, inaczej conditionals, wykorzystujemy w języku angielskim do budowy zdań, które mówią o tym co by się stało, gdyby. Tego typu zdania wyrażają warunki potrzebne do zaistnienia i skutki określonych sytuacji. Są to zdania podrzędnie złożone, składają się z dwóch części. Okresy warunkowe są bardzo powszechne w języku angielskim, dlatego warto poznać ich budowę i zastosowanie. Poniżej znajdziecie przydatne informacje na temat okresów warunkowych od 0 do 3 oraz tzn. mieszanych okresów warunkowych (mixed conditionals).
Budowa zdań warunkowych
W przypadku okresów warunkowych w języku angielskim przecinek stawia się tylko wtedy, kiedy pierwsze zdanie jest długie, a if (jeśli) stoi na jego początku.
If + warunek, skutek
If you train, you will become a good footballer.
Jeśli będziesz trenować, zostaniesz dobrym piłkarzem.
Skutek + if + warunek
Snow melts if you heat it.
Śnieg się rozpuszcza jeśli się go podgrzeje.
W zdaniach warunkowych po spójniku if nie występuje czas przyszły. If jest najczęściej występującym spójnikiem jeśli chodzi o conditionals, ale możemy spotkać się też z innymi (po których również nie występuje czas przyszły) np.
Unless – jeśli nie, chyba że
When – kiedy
In case – w przypadku
On condition – pod warunkiem
Otherwise – w przeciwnym razie
Providing, provided – pod warunkiem, że
Supposing, suppose – zakładając, że
As long as – jeśli tylko, pod warunkiem
Whenever – ilekroć
Zerowy okres warunkowy – zero conditional
Zdań warunkowych tzw. zerowego stopnia używamy mówiąc o prawdziwych i niezmiennych sytuacjach, faktach naukowych, prawach natury. W tym okresie obie części zdania występują w czasie teraźniejszym prostym (Present Simple).
If + podmiot + Present Simple + podmiot + Present Simple
Podmiot + Present Simple + if + podmiot + Present Simple
If Mark has any money, he spends it on sweets.
Kiedy tylko Mark ma jakieś pieniądze, wydaje je na słodycze.
If I exercise I look great.
Kiedy ćwiczę, wyglądam świetnie.
If a number is even, its square is even as well.
Kiedy liczba jest parzysta, jej kwadrat również.
When you touch fire, you burn yourself.
Kiedy dotykasz ognia, oparzasz się.
The Grass gets wet if it rains.
Trawa robi się mokra, kiedy pada deszcz.
Pierwszy okres warunkowy – first conditional
Zdań warunkowych pierwszego stopnia używamy, kiedy mówimy o zdarzeniach, które mogą nastąpić w przyszłości lub teraźniejszości, jeżeli zaistnieją określone warunki. Jest to wielce prawdopodobne, że określona sytuacja wydarzy się, jeśli inna czynność (warunek) zostanie najpierw wykonana. W tym przypadku, do wyrażenia warunku używamy czasu teraźniejszego prostego (Present Simple), a do wyrażenia skutku czasu prostego przyszłego (Future Simple).
If + podmiot + Present Simple + podmiot + Future Simple
Podmiot + future Simple + if + podmiot + Present Simple
If you study hard all year, you will pass your exams.
Jeśli będziesz się uczył przez cały rok, zdasz swoje egzaminy.
She will help you if she has more time tomorrow.
Ona Ci pomoże, jeśli jutro będzie mieć więcej czasu.
I’ll come if he invites me.
Przyjdę, jeśli mnie zaprosi.
If the weather is fine tomorrow, we’ll go to the beach.
Jeśli jutro będzie ładna pogoda, to pójdziemy na plażę.
If I get the money, I will buy this book.
Jeśli zdobędę pieniądze, to kupię tę książkę.
Uwaga! Po unless nie ma przeczenia, gdyż unless = if not (jeśli nie).
I can’t drive unless I have my glasses.
I can’t drive if I don’t have my glasses.
Nie mogę prowadzić jeśli nie mam okularów.
Drugi okres warunkowy – second conditional
Zdań warunkowych drugiego stopnia używamy, kiedy mówimy o obecnych sytuacjach lub stanach, których zmiana jest mało prawdopodobna bądź nawet niemożliwa, albo kiedy mówimy o czymś co teoretycznie mogłoby wydarzyć się w przyszłości, ale jest to mało realne. Ten okres warunkowy zbudowany jest zazwyczaj z czasu przeszłego prostego (Past Simple) oraz czasownika modalnego (would, could, might, should).
If + podmiot + Past Simple + podmiot + could/would/might/should
Podmiot+ could/would/might/should + if + podmiot + Past Simple
If I had her figure, I would become a model.
Gdybym miała jej figurę, zostałabym modelką.
If Jane got up 5 minutes earlier, we would never be late for school.
Gdyby Jane wstawała 5 minut wcześniej, nigdy nie spóźnialibyśmy się do szkoły.
Where would you go on holiday if you had money?
Gdzie pojechałbyś na wakacje, gdybyś miał pieniądze?
If Peter was taller, he would play basketball better.
Gdyby Piotr był wyższy, grałby w koszykówkę lepiej.
They might travel around the world if they had money.
Oni mogliby podróżować dookoła świata, gdyby mieli pieniądze.
Uwaga! W drugim okresie warunkowym po I, he, she, it możemy użyć zarówno was jak i were (were jest jednak bardziej powszechne w języku pisanym i formalnym).
If she was/were more ambitious, she would apply for a more serious position.
Gdyby była bardziej ambitna, ubiegała by się o poważniejszą posadę.
Trzeci okres warunkowy – third conditional
Zdań warunkowych trzeciego stopnia używamy, mówiąc o sytuacjach i czynnościach niemożliwych do spełnienia (gdyż dotyczą przeszłości). Sytuacji tych nie możemy zmienić, ponieważ szansa na to już minęła. Jest to rodzaj „gdybania” o tym co by było wtedy, gdyby sytuacja potoczyła się inaczej. Ten okres warunkowy tworzy się przy użyciu czasu zaprzeszłego dokonanego (Past Perfect) oraz czasu przyszłego dokonanego w przeszłości (Future Perfect in the Past).
If + podmiot + Past Perfect + podmiot + Future Perfect in the Past
Podmiot + Future Perfect in the Past + if + podmiot + Past Perfect
If I had studied harder, I would have passed the exam.
Gdybym uczył się więcej, zdałbym ten egzamin ( nie zdałem, ponieważ słabo się do niego przygotowałem).
If he hadn’t fallen asleep while driving, he wouldn’t have crashed his car.
Gdyby nie zasnął podczas jazdy, nie spowodowałby wypadku (mimo wszystko wypadek miał miejsce, ponieważ on zasnął).
Anna wouldn’t have lost her job if she hadn’t been late for work.
Anna nie straciłaby pracy, gdyby się do niej nie spóźniła (ale się spóźniła więc ją wyrzucili).
If he hadn’t been driving so fast, he wouldn’t have hit the motorcyclist.
Gdyby nie jechał tak szybko, nie uderzyłby w motocyklistę (uderzył w niego, gdyż jechał za szybko).
She wouldn`t have missed the bus if she had hurried.
Nie spóźniłaby się na autobus, gdyby się pospieszyła (nie pospieszyła się więc nie zdążyła).
Uwaga! Zamiast would możemy użyć innych czasowników modalnych (oczywiście wszystko zależy od kontekstu zdania). Np.
If the weather had been worse, they might not have reached the top.
Gdyby pogoda była gorsza, mogliby nie dać rady dojść na szczyt.
If they had had enough money, they could have gone to the concert.
Gdyby mieli wystarczająco dużo pieniędzy, poszliby na koncert.
If you had known about the exam, you should have studied.
Skoro wiedziałeś o egzaminie, powinieneś był się nauczyć.
Mieszane okresy warunkowe – mixed conditionalis
Mieszane zdania warunkowe tworzy się przez dodanie do siebie dwóch okresów warunkowych. Takiego połączenia używamy w dwóch przypadkach:
- Sytuacja z przeszłości ma wpływ na sytuację teraźniejszą (trzeci okres warunkowy łączy się z drugim).
If + podmiot + Past Perfect + would/could/might/should
Would/could/might/should + if + Past Perfect
If I had worked harder at school, I would have a better job now.
Gdybym lepiej się uczył w szkole, teraz miałbym lepszą pracę (to, że w przeszłości się nie uczyłem poskutkowało tym, że teraz mam gorszą pracę).
You would be dead now if you had caught that plane.
Byłbyś teraz martwy, gdybyś zdążył na tamten samolot (samolot się rozbił więc gdybyś wtedy na niego zdążył, teraz byś nie żył).
If I had won the lottery, I would be rich.
Gdybym wygrał na loterii, byłbym bogaty (gdybym wygrał wtedy, kiedy grałem, teraz byłbym bogaty).
If I had taken French in high school, I would have more job opportunities.
Gdybym w liceum uczył się francuskiego, miałbym więcej możliwości pracy (w liceum nie uczyłem się francuskiego, więc teraz nie mam tyle ofert pracy ile mógłbym mieć, gdybym się jednak uczył).
If my brother hadn’t lost his keys, we wouldn’t have to wait until he finds them.
Gdyby mój brat nie zgubiłby swoich kluczy, nie musielibyśmy czekać aż je znajdzie (wcześniej zgubił klucze, a teraz my musimy czekać).
- Sytuacja teraźniejsza/ogólna mogłaby mieć wpływ na sytuację z przeszłości (drugi okres warunkowy łączy się z trzecim).
If + podmiot + Past Simple + podmiot + Future Perfect in the Past
Podmiot + Future Perfect in the Past + if + podmiot + Past Simple
If I were good at maths, I would have helped you.
Gdybym był dobry z matematyki, pomógłbym Ci (nie jestem dobry z matematyki, dlatego Ci wtedy nie pomogłem, ale jakbym był to bym pomógł).
If I were smarter, I would have graduated from Oxford.
Gdybym był mądrzejszy, ukończyłbym Oxford (ale nie jestem mądrzejszy więc go nie ukończyłem).
If she was clever, she wouldn’t have moved to Rome.
Gdyby była mądrzejsza, nie przeprowadziłaby się do Rzymu (ale nie jest więc się przeprowadziła).
I would have been able to translate the letter if my Italian was better.
Byłbym w stanie przetłumaczyć list, gdybym lepiej znał włoski (ale nie znam, dlatego nie przetłumaczyłem).
I would have bought that Ferrari we saw yesterday if I was rich.
Kupiłbym to Ferrari, które widzieliśmy wczoraj gdybym był bogaty (nie jestem teraz bogaty więc go wtedy nie kupiłem).
Tworzenie pytań w okresach warunkowych
Pytania w przypadku zdań warunkowych tworzymy poprzez inwersję, którą stosujemy tylko w zdaniu nadrzędnym. Np.
If you could change one thing about your personality, what would it be?
Gdybyś mógł zmienić jedną rzecz w swoich charakterze, co by to było?
How would your country be different if someone different had won the last election?
Jak zmieniłby się Twój kraj, gdyby ktoś inny wygrał ostatnie wybory?
If Peter worked hard, would he have achieved success?
Gdyby Peter pracował ciężko, osiągnąłby sukces?
Tworzenie przeczeń w okresach warunkowych
Przeczenia w przypadku okresów warunkowych można tworzyć zarówno w zdaniu podrzędnym jak i nadrzędnym ( w zależności od kontekstu) robiąc to tak jak w normalnych przeczeniach np. dodając słówko not. Np.
If I go to the café, I will not drink milk.
Jeśli pójdę do kawiarni, nie będę pił mleka.
If he didn’t know the answer, he wouldn’t admit it.
Jeśli nie znałby odpowiedzi, nie przyznałby tego.
If I had not taken an umbrella, I would have got wet.
Gdybym nie wziął parasola to bym zmókł.
Inwersja w okresach warunkowych
Inwersja (szyk przestawny) stosowana jest czasem w zdaniach warunkowych w celu wzmocnienia ogólnego znaczenia, położenia nacisku na coś. Np.
If they win the match, they will be very happy.
Should they win the match, they will be very happy.
Jeśli wygrają mecz, będą bardzo szczęśliwi.
If I were you, I would tell him the truth.
Were I you, I would tell him the truth.
Na Twoim miejscu, powiedziałabym mu prawdę.
If John had not seen it with his own eyes, he wouldn’t have believed it.
Had John not seen it with his own eyes, he wouldn’t have believed it.
Jeśli John widziałby tego na własne oczy, nie uwierzyłby.
To już wszystko co musisz wiedzieć o okresach warunkowych. Jeśli artykuł okazał się przydatny, kliknij przycisk „Lubię to” 🙂
